Charlotte Krol, internist-endocrinoloog Amphia Breda
“Dokter, u loopt op tijd! Wat fijn!” hoor ik regelmatig van mijn patiënten. Als ik dan zeg “Maar dat hoort toch ook zo?” zeggen ze: “Normaal zitten we bij een dokter minstens een half uur te wachten”. Dat vind ik opvallend. Kennelijk lopen erg veel spreekuren uit en zitten patiënten vaak hun tijd te verdoen in de wachtkamer. Dit is erg vervelend, zeker als je regelmatig voor controles naar het ziekenhuis moet. Maar ook ik als dokter vind het vervelend en stressvol om uit te lopen. Hoe wordt die uitloop veroorzaakt, en wat kunnen we eraan doen? Een kijkje in de keuken van een spreekuur van een internist.
Hoe wordt een spreekuur ingericht?
Voor een eerste afspraak op mijn spreekuur, wordt 30 minuten gereserveerd voor uitgebreide kennismaking en onderzoek. Voor de volgende consulten wordt 10 minuten ingepland. Voor en na deze afspraak zijn meestal ook andere patiënten ingepland. De minimale duur van de consulten wordt bepaald door de landelijke beroepsverenigingen. Doorgaans duren mijn spreekuren een hele ochtend of middag.
Wat gebeurt er allemaal tijdens een spreekuur?
In die 10 minuten moet veel gebeuren. Een doorsnee consult ziet er ongeveer als volgt uit. Ik haal je op uit de wachtkamer. Als je plaats hebt genomen in de spreekkamer dan vraag ik naar de klachten en bespreken we de uitslagen van onderzoek. Vervolgens geef ik uitleg, beantwoord ik de vragen en maken we samen een plan. Daarna neemt de assistente het over voor de vervolgafspraken.
Op het moment dat de patiënt de spreekkamer heeft verlaten, gebeurt er achter de schermen nog een hele hoop administratie. De vervolgonderzoeken moeten worden aangekruist in de computer. Vervolgens moet ik doorgeven aan mijn assistente wat er verder moet worden geregeld. Daarnaast moeten er notities in de status moeten worden aangemaakt. Al deze administratieve handelingen vergen hoop typ- en klikwerk. Als alles goed gaat, dan lukt het net om binnen de 10 minuten alles af te krijgen. Maar helaas lukt dat niet altijd.
Geen koffie
Er zijn veel redenen waarom een consult langer kan duren dan de ingeplande tijd. Wat in mijn praktijk de belangrijkste oorzaak is, is dat patiënten vaak meerdere en ingewikkelde klachten willen bespreken of veel vragen hebben. Als bijvoorbeeld de diagnose bijnierinsufficiëntie is vastgesteld, dan heeft de patiënt daar veel vragen over. Er moet bovendien uitgebreid uitleg worden gegeven over de ziekte en de medicatie-inname. Het is immers belangrijk dat de patiënt weet hoe die moet handelen in geval van ziekte en stress, en dan zijn die 10 minuten vaak niet toereikend om alles te bespreken.
Ook de logistiek kan in de weg zitten: soms valt de computer uit of werkt het elektronisch patiëntendossier niet naar behoren. Sommigen van ons typen wat langzamer. Het komt ook nogal eens voor dat patiënten te laat komen, doordat ze slecht ter been zijn, in de file staan of ver moesten lopen van de parkeergarage naar het ziekenhuis.
Wat u vast wel eens meekrijgt, is dat wij vaak nog andere taken combineren met het verrichten van spreekuren. Ik ben bijvoorbeeld ook supervisor van de verpleegafdeling, waar ik over de schouder van de zaalarts meekijk bij de behandeling van de opgenomen patiënten. Als de zaalarts acute vragen heeft, dan moet ik daarvoor soms mijn spreekuur onderbreken. Bovendien word ik regelmatig gebeld door collega’s voor advies en kunnen bijvoorbeeld mijn bijnierpatiënten bellen als ze ziek zijn met vragen over de hydrocortisondosering. Deze zaken kunnen er dus voor zorgen dat een spreekuur uitloopt.
Wist u bovendien dat er geen tijd is ingepland voor pauze, behalve tussen de middag? Als ik koffie wil halen, of naar het toilet moet, dan kan dat ook zorgen ook dat voor uitloop van het spreekuur. Wij artsen grappen nogal eens dat wij gewend zijn aan een hele volle blaas en weinig drinken nodig hebben!
Al deze factoren zorgen ervoor dat ieder consult vaak nét iets langer duurt, en soms helaas veel langer. Reken maar uit: als ieder consult 5 minuten langer duurt, dan loopt je spreekuur na een uur al een half uur uit.
Typcursus?
We vinden het uitlopen van een spreekuur een groot probleem en nemen maatregelen om dit terug te dringen. De meest voor de hand liggende beste oplossing zou zijn om meer tijd voor een consult vrij te maken. Helaas is dat moeilijk te regelen door allerlei regels en afspraken.
Gelukkig zijn er andere maatregelen die we wel kunnen nemen. Onze doktersassistentes nemen ons werk uit handen, zoals het meten van de bloeddruk en controleren van de medicatielijst. Daarnaast volgen wij allemaal cursussen om onze vaardigheden met computers en het elektronisch patiëntendossier te verbeteren. Zo hier en daar wordt een typcursus gevolgd. Verder hebben wij verpleegkundigen in dienst genomen die meer tijd hebben om patiënten te begeleiden en uitleg te geven. Een endocrinologieverpleegkundige kan bijvoorbeeld uitleg geven over de hydrocortisondosering bij ziekte en ingrepen.
Wat kunt u doen om ons te helpen?
Het kan een hoop schelen als we samen de tijd bewaken. Kom op tijd!
Onder leiding van BijnierNET is een kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen ontwikkeld. Meer informatie op deze site. De Zorgagenda is een deel van deze standaard. BijnierNET stimuleert het gebruik van de Zorgagenda door artsen en patiënten om betere bijnierzorg te kunnen realiseren.
Denk van tevoren goed na over de klachten die je wilt bespreken en de vragen die je hebt. Schrijf ze eventueel op. Dat vergroot niet alleen de kans dat alle vragen worden beantwoord, maar zorgt er ook voor dat het gesprek efficiënt kan verlopen.
De tijd van het consult is beperkt en probeer daarom te bespreken wat echt noodzakelijk is. Bij nieuwe klachten, is de huisarts het eerste aanspreekpunt, tenzij er een relatie is met de ziekte waarvoor je bij de specialist komt.
Als je veel vragen of nieuwe klachten hebt, dan is het handig om van tevoren te bellen om te overleggen met de assistente of het handig is om een langere afspraak te plannen. Dan heeft de arts alle tijd om grondig mee te denken en kan alvast onderzoek worden afgesproken.
Tot slot.
Het uitlopen van spreekuren is ronduit vervelend- het meest voor de patiënt, maar ook voor artsen, en het is nodig dat hiervoor naar oplossingen wordt gezocht. Laten we samen proberen uitloop te voorkomen.
Als je ideeën hebt over hoe de uitloop kan worden voorkomen of de wachttijd minder onprettig kan worden gemaakt, laat het dan ons en je behandelend arts of assistente weten. Wij doen ons werk immers voor jou als patiënt! Natuurlijk zijn goede ideeën ook welkom hieronder in het reactieveld!
Het grootste probleem zit hem natuurlijk in de tijd die je al patient ‘krijgt’. Als ik 1x per jaar naar een arts in het ziekenhuis ga heb ik echt niet voldoende aan 10 minuten. Ik verwacht dat die korte tijd ongetwijfeld liever ook niet de insteek van de art is, maar ik ben vast niet de enige die daar tegenaan loopt.
Ik ben het met de heer Looijenga eens. De een of twee keer per jaar dat je voor controle komt mag er best wat meer tijd ingepland worden. Waarom maakt men geen verschil tussen frequente controles van 10 minuten of incidentele controles zoals hierboven genoemd?
Eens met de schrijvers hierboven. Ik kom bij de endocrinoloog vanwege 2 aandoeningen, die ook beiden besproken worden. In een gespecialiseerd ziekenhuis, dus voor mij ook ver reizen. Ik moet bekennen dat het me zelden lukt om alle vragen in de tijd die voor het consult staat te stellen en beantwoord te krijgen. Dit naast het overleggen en bespreken van alle onderzoeken en uitslagen.
10 Min is prima als alles goed loopt en er geen nieuwe klachten zijn. ZIjn die er wel, dan is de tijd echt te kort.
Maar je mag als patiënt toch ook vragen om een dubbel consult? Dan heb je 20 minuten. Dat heb ik ook wel eens gedaan omdat 10 minuten voor 1 or 2 keer per jaar inderdaad niet voldoende is.
Ik denk dat Juliette hier een goed advies geeft, wanneer je weet dat je een aantal of veel vragen hebt maak dan een dubbele afspraak. Kom je 1 of 2 x per jaar dan maak je ruim van te voren een afspraak, maar ook die kun je volgens mij omzetten mits op tijd, voor een langere afspraak als er iets is gebeurd waar je meer tijd aan wilt besteden.
Lees ook eens de adviezen bij de zorgagenda in de Kwaliteitsstandaard, de link staat in de tekst.
Hier worden adviezen gegeven hoe je het bezoek goed kunt voorbereiden.
Ik weet niet hoe dat bij iedereen is maar voor mijn afspraak laat ik bloed prikken en na een paar dagen kan ik de uitslagen al bekijken. Ook dat is een deel van de voorbereiding.
Misschien hebben anderen ook nog tips en tricks om eventueel als een bijlage bij de zorgagenda te plaatsen zodat anderen hier ook gebruik van kunnen maken.
Als patiënt herken ik de uitlopende poli’s. Niet fijn, maar de e-reader of ipad is een prima vermaak tijdens het wachten, ik ben immers ook blij als patiënt als de specialist ad hoc kan komen als ik in een penibele situatie verkeer. Zelf ook werkzaam in de zorg en adviseer ik regelmatig de patiënten waar ik voor zorg om proberen eerder naar een huisarts te gaan. Deze kunnen u ook nakijken, signaleren of er problemen zijn waar ‘acuut’ iets aan gedaan moet worden waarvoor de huisarts voor u contact op kan nemen met de specialist wat een efficiënte route kan zijn. Mocht het iets niet ‘acuuts’ betreffen kunnen ze u soms al wat gerust stellen met hun bevindingen en misschien al wat vragen beantwoorden, van daaruit voortvloeiende vragen zijn vaak gerichter bij de specialist waardoor er kwalitatief meer tijd over blijft bij de specialist.
Lastig is dat consultduur bepaald wordt op basis van de gemiddelde patiënt. Maar wat zegt een gemiddelde. In een vijver van gemiddeld 50cm diep kun je ook verdrinken als het op 1 plekje 3 meter diep is. Zo ontstaat uitloop in een spreekuur al snel als er een paar patiënten afwijken van het gemiddelde. En aangezien geen 2 patiënten gelijk zijn is de kans hierop dus erg groot.
Is het niet raar dat dokters het normaal zijn gaan vinden om niet naar het toilet te kunnen of even een kop koffie te drinken omdat daar geen tijd voor is? Is het nog wel van deze tijd om slechts 10 minuten per patiënt te reserveren, terwijl sommige patiënten juist behoefte hebben aan meer tijd en uitleg? Het is ook geen oplossing om het tijdsprobleem bij iemand anders (de huisarts) over de schutting te gooien want die heeft doorgaans net zo weinig tijd. Zouden we het niet moeten omdraaien: dus niet ‘hoe zorgen we ervervoor dat een patiënt binnen 10 minuten de spreekkamer weer verlaat?’, maar ‘hoe zorgen we ervoor dat de patiënt de tijd, aandacht en geruststelling krijgt die hij/zij nodig heeft binnen het huidige zorgstelsel?’ Ik ben zelf wel alvast die weg ingeslagen als Coachend Arts, het zou mooi zijn als zorgverzekeraars hierin zouden volgen!
Aanvullend ben ik ervan overtuigd dat deze manier van werken juist kostenbesparend gaat zijn: als iemand zich gehoord en gerustgesteld voelt, zal hij minder zorg vragen.
Het is altijd lastig om niet van gemiddeldes uit te gaan. Je weet immers op voorhand niet altijd hoe afspraken verlopen. Monitoren jullie wel hoe lang een afspraak dan werkelijk duurt, zodat je daarop kunt bijsturen in de toekomst? Ook de veranderingen van de bevolkingssamenstelling (leeftijd) en ICT kunnen invloed hebben op de te besteden tijd.
Laatst kwam ik deze site tegen: http://www.loopthetuit.nl waar je kunt controleren of het spreekuur uitloopt. Hier zitten nog niet veel (zeg maar bijna geen enkele) huisarts, tandarts of arts op, maar lijkt me echt een uitkomst als mijn huisarts of tandarts hierin aangeeft hoeveel zijn uitloop is, zodat ik niet onnodig zit te wachten.
Beste Bas, dank je wel voor de tip. We gaan er naar kijken en wie weet!
Wat mij als patiënt opvalt dat geen mens aan 10 minuten genoeg heeft. Alleen het ophalen van de gegevens bij de balie en de patiënt roepen en dan alles weer terugbrengen naar de secretaresse kost al de helft van de tijd. Dit is voor een arts niet te doen. Standaard 15 minuten zou beter zijn. Zelf stuur ik mijn vragen en problemen van te voren naar de arts via mail hij kan ze dan alvast inlezen en e.v.t. zien welke bloedonderzoeken er van te voren moeten worden gedaan. Ook dat kost tijd maar is wel beter voor de arts en natuurlijk ook voor de patiënt uiteindelijk.
Zorg dat de assistentes de werkdruk aankunnen en dat hierdoor al veel organisatorische zaken soepel lopen. Mijn ervaring is dat het daar stokt. Het gaat dan om de communicatie tussen arts en assistentes. Niet proberen de patiënt af te laten schepen (die belt tenslotte ook niet voor de lol), maar maak een mogelijkheid om vragen te mailen voor de zaken die geen spoed behoeven. Dan is het ook prima om een dag te wachten of meer. Dat is namelijk beter dan bellen en te horen krijgen dat de specialist niet beschikbaar is en dat je het later nog maar eens moet proberen. Dit kost ook onnodige tijd van iedereen.
10 minuten lijken kort maar in die tijd kun je de klacht bespreken en wordt er naar gekeken en eventueel doorverwezen als dat nodig is. Ik heb nog nooit gehoord dat een arts een patient weigerde omdat die de patient te vies vond. De arts zei hier komen ook nog andere mensen en gaf hele gebrekkige antwoorden van dat de patient zich moest wassen zo van heeft u zich wel gewassen? natuurlijk doen ze dat maar zij dachten van niet omdat ze het niet wisten wat je had en stuurden je telkens weg en nu gelooft iedereen dat het zo is dat je vies bent. Door voorgeschreven medicijnen waar de arts geen ervaring in had ontstonden er bijwerkingen en die werden gerelateerd aan viezigheid en als je het aan een ander vertelt die gelooft dat terwijl anders nooit zo bent behandeld. Je kwam er telkens voor niets en ondervroeg je niet eens naar de klacht dan dat ze je wegstuurden en zeiden niets en op den duur had je het wel door. Ook zei ze eens dat ze geen tijd had maar bleek wel aanwezig te zijn en toen verwees ze mij naar de plaatsvervangster die dacht dat het tussen de oren zat en mij ook niet op klachten ondervroeg en zo ben ik heel lang met een blaasontsteking blijven rondlopen. De huisarts ontkende alles en moest er telkens voor naar andere artsen in de weekenddienst . Ze zat daar in houten noodbarakje dat daar als noodgebouw zat. Van die ongewone locaties zoals op de onderste verdieping op een flat waar was van de buren voor de praktijkdeur stond te drogen en van die abnormale dingen. Het is alsof je hier wegkwijnt en alsof ze je bestaan niet erkennen met waar voor je bent geweest en dat ontkennen ze in alle toonaarden dat je daar bent geweest en voor wat. In het begin kregen wij een kennismakingsbrief dat deze arts daar zou komen omdat de vorige op een andere plaats kwam als apotheekhoudend huisarts en zo kwam deze en er stond bij dat ze 7 en een half jaar in het AMC had gewerkt en daarna 1 en een half jaar in Verpleeghuis Bertella had gewerkt. Alleen de locatie was zo ongewoon en dat je je patienten zo ontvangt en dat niemand er wat van zegt en dat iedereen het maar normaal vindt . Het lijkt wel alsof je een hele hetze tegen je krijgt als je hier over praat wat er zo abnormaal was wat je daar hebt gezien en gehoord. Iedereen deed alsof het normaal was. Deze plaats ging zich uitbreiden en er waren te weinig huisartsen en werd er zo iemand aangesteld. je hoorde nooit iets goeds over deze huisarts. Je voelt je verloochend en niet erkend. Ze verzwegen alles waarmee je daar bent gekomen en dan is het zwart en illegaal eerlijk en malafide en niet integer en corrupt. Dat het dan onder tafel gebeurt en zo iemand is niet te vertrouwen en wou graag erkenning hier voor hebben. De meeste praktijken zaten hier vol maar er zijn er vaak nog een paar die nog wel iemand in de praktijk aannamen voor mensen die hier naar toe komen wonen en hier om werk een sociale binding hebben. Ik heb nooit iets opzienbarends gehoord over de gevestigde huisartsen die hier werkzaam waren. Iedere persoonlijkheid is weer anders en soms houdt men er een eigen werkwijze op na. De een vind dit en de ander zou het zo hebben gedaan maar daar is niet mis mee maar wat maar het beste bij je past. Als iets niet werk ga je over op iets anders wat dan wel werkt. De reguliere instanties hadden vaak klachten van mensen die ze niet objectief noemden en zeggen er niet door geholpen te zijn maar gaan er mee door ook al werkt het niet. Sommigen zeiden er minder van geworden te zijn en dat ze er afhankelijk van bleven. Op die manier gaan ze alternatieve genezers af en paranormaal genezers of healers of goeroes die op die manier beroemd willen worden en macht willen uitoefenen waarmee je nog verder van huis bent want hier door worden ze leeg getrokken voor geld en willen zich nergens voor aansprakelijk stellen. Ze staan niet onder toezicht van en soort vakvereniging en het zijn autodidacten die het zich zelf hebben aangeleerd en hebben een eigen problematiek die op onwetende mensen wordt afgereageerd om hun eigen pijn te verzachten of te bezweren. het zijn mensen die part noch deel hebben aan hun problematiek en het is alsof zij er verantwoordelijk voor worden gesteld wat hun is overkomen aan problematiek zoals zwerver geweest en dan moet die ander dat ook maar zijn om zo hun eigen pijn er mee te bezweren van dat een ander er ook mee zit die er niets mee te maken heeft en niets heeft gedaan. Zij konden er ook niets aan doen dat zij in de problemen zijn gekomen en dit hoeft niet afgewenteld te worden op weerloze mensen die in een afhankelijkheidspositie zitten. . Eerst zeggen ze wat je wil horen en waaien met alle winden mee, zonder het te menen. . . .
Soms verloopt de communicatie anders want dan denkt de huisarts er anders over dan de specialist. Afzonderlijk van elkaar geven ze een andere diagnose. Het is doorverwijzen zonder contact te hebben met de specialist en de patient en doen het op hun eigen manier op eigen houtje. Het waren telkens wisselende diagnosen zonder contact met de specialist te hebben gehad en telkens maar door verwijzen en dan weer een andere diagnose geven.
Arts kan beter wel koffiepauze inplannen en tijd voor telefoon enz. De volle planning is vaak ook om de omzet te optimaliseren.
Patiënten kunnen vanaf nu hun huisarts, tandarts, fysiotherapeut, enz. vragen of zij een gratis account willen aanmaken op https://www.loopthetuit.nl en zodoende hun patiënten inzicht geven in (eventuele) uitloop. Deze dienst is sinds oktober 2020 online dus vulling van de website zal nog wel even op zicht laten wachten 😉