Anton Franken is internist-endocrinoloog in het Isala ziekenhuis en bestuurslid bij BijnierNET.
Patiënten horen steeds vaker dat hun medicijn niet te leveren is. Patiënten vangen steeds vaker bot bij de apotheek. Soms komt het enkele dagen later, soms helemaal niet en krijgen patiënten een ander middel met dezelfde werkzame stof maar ondervinden daar soms toch last van. Dit bevordert de therapietrouw niet. Ook bijnierpatiënten hebben dit de afgelopen tijd ervaren bij de afgifte van hydrocortison en fludrocortison.
Geneesmiddelentekorten hebben velerlei oorzaken. Ik licht er twee aspecten uit.
Preferentiebeleid
Door het preferentiebeleid (inkoop) van de zorgverzekeraars zijn generieke geneesmiddelen heel goedkoop geworden en zijn er flinke kosten bespaard. Echter het huidige beleid dreigt zijn doel voorbij te schieten, sommige geneesmiddelen zijn te goedkoop geworden waardoor dit uiteindelijk ten koste gaat van de beschikbaarheid en de kwaliteit van de geneesmiddelen. Het telkens wisselen van merk van medicijnen roept veel vragen op in de apotheek en spreekkamer. Mensen ervaren regelmatig bijwerkingen bij wisseling naar weer een ander, goedkoper merk. Wisseling van medicatie kan door de negatieve verwachting die dit met zich meebrengt, leiden tot minder effect van het geneesmiddel.
Kwaliteit
De kwaliteit van deze zeer goedkope geneesmiddelen is kennelijk niet altijd op orde. De recente affaire met vervuilde valsertan is hiervan een voorbeeld Deze geneesmiddelen en met name de grondstoffen worden geproduceerd in lage lonen landen, zoals China en India. Ondanks inspectierondes zijn er vervuilde medicijnen geproduceerd in deze fabrieken. De kwaliteit is in deze fabrieken niet altijd op orde. Daarnaast neemt het aantal fabrieken dat grondstoffen kan produceren drastisch af waardoor de productie nog kwetsbaarder wordt door de monopolypositie.
Oplossingsrichtingen
Vroeger was Nederland met Gist-Brocades en Organon een van de grotere producenten van grondstoffen. Wellicht moeten we deze industrie weer terughalen naar Europa. De prijzen zullen dan wel stijgen maar de kans op kwalitatief hoogwaardige grondstoffen en geneesmiddelen neemt toe. Zorgverzekeraars moeten duurzaam gaan inkopen en niet alleen kijken naar prijs maar ook naar beschikbaarheid en herkomst van geneesmiddelen. In de geneesmiddelketen (fabrikant, groothandel, apotheek) moet er meer aandacht zijn voor voldoende voorraden en tot slot moet het Ministerie van VWS moet meer sturend optreden en fabrikanten en groothandel aanspreken op hun verantwoordelijkheid. De Inspectie moet controleren op voorraden en erop toezien dat magistrale bereiding van geneesmiddelen veilig en goed gebeurt.
Beste Anton Franken,
In je alinea over ‘Preferentiebeleid’ vergeet je het preciese punt te maken waarom het preferentiebeleid en daardoor té goedkope medicijnen leiden tot geneesmiddelentekorten en verminderde kwaliteit van medicijnen.
Het punt is dat medicijnen nu soms zó goedkoop worden (de prijs is zo ‘goed’ uitonderderhandeld) dat het voor de fabrikant/leverancier niet rendabel meer is om ze te maken voor de Nederlandse markt. Ze verdienen er simpelweg niet meer genoeg mee om zich die moeite te getroosten.
Hierdoor ontstaan de medicijntekorten.
Om nog enigszins winst te kunnen maken worden er goedkopere hulp- en vulstoffen gebruikt, en/of wordt er beknibbeld op de kwaliteitscontroles en die twee punten tezamen kunnen weer leiden tot een lagere kwaliteit van de medicijnen en ongewenste bijwerkingen.
Hopelijk is het voor de lezers zo wat duidelijker.
Het is een vervelend probleem, laten we dat vooral voorop stellen, maar het werkelijke probleem ligt denk ik in de marge van Werkzame stoffen. Die mag namelijk 5% afwijken van het ‘origineel’. En 5% is behoorlijk veel bij substitutie therapie.
Wanneer je op een dagdosis van 10 – 5 – 5 Hydrocortison zit (20mg) en daadwerkelijk 5% minder binnen krijgt dan de bedoeling is heb je daar ècht last van. In tegenstelling tot iemand die een stootkuur Hydrocortison krijgt voor een longaandoening.
Als je daardoor in een crisis terecht komt gaat het kostenplaatje door het dak.
klopt, 5% naar boven en beneden vandaar ons advies om niet zomaar wisselen tussen de diverse merken medicijnen bij schildklier en bijnierproblemen