Op 15 oktober jl spraken wij met Mariëlle Putto werkzaam bij Flight Dispatch, het operationeel hart van KLM. Zij is bekend met een bijnieraandoening. Wat een toeval! Voor haar werk heeft ze contact met de crew wanneer er vragen of incidenten zijn in het vliegtuig. Ze ziet dat velen goed geïnformeerd op reis gaan, maar ook veel mensen niet de juiste maatregelen nemen wanneer zij in het vliegtuig stappen. Recentelijk vloog een dame met o.a. bijnierschorsinsufficiëntie en werd onwel tijdens de vlucht. Ze bleek geen noodinjectie of andere substitutiemedicatie bij zich te hebben. Het gevolg?? Een serie van acties, met grote impact voor de vlucht, de crew en bovenal de andere reizigers.
Reisvoorbereidingen
Mariëlle heeft er een duidelijk beeld bij. De voorbereidingen voor een vlucht door mensen die een aandoening hebben zijn uiterst belangrijk en kunnen cruciaal zijn voor een soepel verloop van een vlucht. Ze somt ze op.
Eenvoudige paklijst
a. Noodtasje met daarin:
– Hydrocortison injecties
– Hydrocortison tabletten
b. Richtlijn ophogen hydrocortison (op papier)
c. Internationale SOS kaart
d. Thermometer
e. Reisapotheek (o.a. met ORS)
f. Medicatieoverzicht (op papier)
g. Engelstalige brief inclusief contactgegevens van uw behandelend internist/endocrinoloog
h. Contactgegevens Travelclinic (op papier)
i. Gegevens reisverzekering/alarmcentrale
Meer informatie over reisvoorbereidingen- Vrijwel alle medicijnen mogen gewoon mee in de cabine. Voor sommige medicatie moet er wel een medicijnpaspoort bij gegeven worden (i.v.m. injectienaalden), anders gaat het mis bij de controle van de handbagage.
- Het tweede wat de reiziger zeker moet doen is bepalen of je voldoende zelfredzaam bent wanneer er iets gebeurt. Is dat niet het geval, dan moet er iemand met je meereizen.
- Zijn er omstandigheden waarin de zelfredzaamheid beperkt is, en er kan niemand met je mee, dan is het heel raadzaam om dit door te geven bij de boeking van je reis of uiterlijk 48 uur voor vertrek. Er kan dan, indien gewenst, medische assistentie worden geregeld die klaarstaat bij aankomst op de luchthaven en eventueel meereist naar eindbestemming.
Het komt regelmatig voor dat KLM mensen vervoert die ziek zijn of beperkingen hebben, denk aan passagiers met gezichtsbeperking (blinden), gehoorbeperkingen (doven) of zelfs passagiers die liggend (op een stretcher) vervoerd moeten worden. Toch het is belangrijk om te weten dat de crew in het vliegtuig geen brede medische kennis heeft noch medisch geschoold is. Tevens heeft iedere maatschappij de zorg anders ingeregeld. Daarom moeten reizigers goed op de website van de luchtvaartmaatschappij kijken welke voorbereidingen nodig zijn voordat de reis begint. Zo nodig, ook telefonisch of per mail contact zoeken.
Vliegen in Europa of over de wereld
Ieder vliegtuig heeft een medical kit. Een beperkte of een meer uitgebreide kit. In principe is het in Europa mogelijk om binnen 10 minuten te landen op een luchthaven in geval van nood, maar intercontinentaal is dat lang niet altijd mogelijk. De medical kit op verre vluchten is meer uitgebreid en is o.a. voorzien van prednison. Het maakt dus uit of de reiziger in Europa vliegt, dus tussen Europese bestemmingen, of dat de reiziger vliegt naar bestemmingen op andere werelddelen. Je kunt er niet van uitgaan dat er hydrocortison noodinjectie aan boord van een vliegtuig is. Een reiziger met bijvoorbeeld bijnierschorsinsufficiëntie moet die zelf meenemen. Dit is wat de luchtvaartmaatschappij verwacht aan zelfredzaamheid van haar reizigers.
Laat weten dat je er bent
“Reizen is sowieso stressvol”, zegt Mariëlle. Het vergt alertheid en dat geldt voor iedereen. Juist wanneer je kwetsbaar bent door stress, is het belangrijk dat de voorbereidingen zorgvuldig gebeuren. Check de folder “Reizen met bijnierschorsinsufficiëntie” en zorg bijvoorbeeld dat je communiceert dat je van hydrocortison afhankelijk bent. Sinds 2019 zijn er op Schiphol speciale groene keycords met zonnebloemen beschikbaar voor reizigers met een niet zichtbare beperking. Zo kun je herkend worden als reiziger die extra tijd en/of ruimte nodig heeft.
Je bereidt je niet alleen voor omdat je zelf ziek bent, je doet het ook voor de andere passagiers en de crew.
Voor de bemanning aan boord zou het al helpen als de reiziger bij binnenkomst in het vliegtuig een kaartje of briefje aan de purser geeft met naam, “hydrocortison-afhankelijk” en de rij en stoelnummer (zie afbeelding). De crew kan op een rustig tijdstip vragen wat er aan de hand is en hoe te handelen, en gedurende de vlucht je beter in de gaten houden of het goed met je gaat. Maar laat weten dat je er bent en welke medicatie je nodig hebt!
De Bijniervereniging NVACP heeft hiervoor goede producten beschikbaar, zoals de kaartjes, het noodtasje en de korte stressinstructie om te prikken. Stop je noodtasje in het opbergvakje van de stoel voor je, zodat er niet in de bagagebak hoeft te worden gezocht naar de juiste handbagage en de medicatie.
“Zelfredzaamheid redt je leven”
De dame die onwel werd in het vliegtuig, bleek een bijniercrisis te hebben. Een noodinjectie had ze niet bij zich. Toevallig was er een arts in opleiding aan boord en achter haar zat ook een verpleegkundige in het vliegtuig die de term Addison hoorde vallen tijdens het tumult. Deze mensen hebben samen met de purser heel intensief gewerkt om de dame bij kennis te houden en elke 10 tot 15 minuten is er contact geweest met de piloot of er tussentijds geland moest worden. Uiteindelijk lukte het deze mensen samen om naar Amsterdam te vliegen. Ze is uiteindelijk op het vliegveld opgewacht door een ambulance en meegenomen naar het ziekenhuis voor extra controle. De volgende dag heeft ze haar weg kunnen vervolgen naar haar eindbestemming.
Deze situatie had natuurlijk voor deze dame grote impact, maar ook voor alle reizigers op de vlucht en de crew. Immers, men hoort het verzoek om medische assistentie, de service aan de reizigers stopt, niemand krijgt meer iets te drinken of te eten, niemand kan nog iets vragen, er ontstaat onrust en het is indrukwekkend voor het personeel. Dit had grotendeels voorkomen kunnen worden als de reiziger zelf zorgt voor de broodnodige voorzorgsmaatregelen. Want zo zegt Mariëlle: “Zelfredzaamheid redt je leven”.
Dit artikel is geschreven door Jacqueline Neijenhuis, BijnierNET