In het tweede kwartaal van 2024 is het eerste deel van de CASTUS trial met succes afgerond. In de CASTUS trial wordt een nieuw diagnostisch methode onderzocht bij patiënten met primair hyperaldosteronisme.
Bij patiënten met primair hyperaldosteronisme produceert één of beide bijnieren te veel aldosteron. Als het primair hyperaldosteronisme zich beperkt tot één bijnier, kan dit met een
PET-scan = positron emissie tomografie
Beeldvormend onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van radioactieve stoffen dat in een bloedvat wordt gespoten. Er wordt gekeken naar verandering (verhoogde) stofwisseling van cellen. Wordt o.a. ingezet bij de opsporing/nader onderzoek van gezwellen.
operatie verholpen worden. Volgens de richtlijnen is de gebruikelijke diagnostische methode om het verschil tussen een eenzijdig of tweezijdig hyperaldosteronisme aan te tonen bijniervenesampling. Bijniervenesampling is een invasief onderzoek dat een risico op complicaties met zich meebrengt en slechts in enkele ziekenhuizen in Nederland wordt uitgevoerd. Het CASTUS onderzoek richt zich op een alternatieve diagnostische methode: een PET-scan met het middel 68Ga-PentixaFor. Deze methode is veilig, patiëntvriendelijk, breed toepasbaar in meer ziekenhuizen en ook goedkoper. Of de PET-scan daadwerkelijk de bijniervenesampling kan vervangen, wordt nog onderzocht.
Vijfentwintig patiënten deden mee in deze fase van de wetenschappelijke studie. We onderzochten in hoeverre de uitkomsten van het gebruik van de PET-scan overeenkwamen met die van de bijniervenesampling. Daarvoor moesten patiënten beide onderzoeken ondergaan. De resultaten tonen aan dat de PET-scan in 68% van de gevallen overeenkomt met de bijniervenesampling. De beste overeenkomst zagen wij in bijnieradenomen (goed aardig gezwel) van 10 mm of groter. Waar dit precies aan ligt zijn wij op dit moment verder aan het onderzoeken.
Een overeenkomst van 68% tussen de nieuwe 68Ga-PentixaFor PET-scan en bijniervenesampling lijkt misschien laag. Recent Brits onderzoek [1] toont aan dat de nauwkeurigheid van bijniervenesampling 64% is in het detecteren van een eenzijdig overactieve bijnier. Dit betekent dat de 68Ga-PentixaFor scan bij sommige patiënten de diagnose eenzijdig hyperaldosteronisme mist, bijvoorbeeld bij adenomen kleiner dan 10mm. Maar het zou ook kunnen dat de nieuwe 68Ga-PentixaFor scan patiënten vindt met de diagnose eenzijdig hyperaldosteronisme, die de bijniervene sampling mist. Al met al is het een veilige methode, waarbij de overeenkomst met bijniervenesampling hoog genoeg is om een groter onderzoek op te zetten en deze methode verder te bestuderen.
Daarom wordt het tweede deel van de CASTUS studie nu uitgevoerd. Dit is een groot onderzoek waarin wij in meerdere ziekenhuizen in Nederland gaan onderzoeken of deze nieuwe PET scan minstens zo goed is als bijniervenesampling.
Deelnemende centra zijn Radboudumc Nijmegen, UMC Utrecht, Isala Zwolle, Erasmus MC en Rijnstate Ziekenhuis Arnhem.
Zorgverleners kunnen patiënten doorverwijzen naar deze centra om deel te nemen aan het onderzoek en zo bij te dragen aan de ontwikkeling van een veilige en effectieve diagnostische methode voor primair hyperaldosteronisme.
Voor meer informatie en aanmelding kunt u contact opnemen met de coördinerend arts-onderzoeker David Lamers.
Lees ook: PHA – een dure bijnieraandoening met ernstige complicaties – Jaap Deinum
Referenties:
1: Wu, X., Senanayake, R., Goodchild, E. et al. [11C]metomidate PET-CT versus adrenal vein sampling for diagnosing surgically curable primary aldosteronism: a prospective, within-patient trial. Nat Med 29, 190–202 (2023). https://doi.org/10.1038/s41591-022-02114-5.
2: Is de PET-scan een volwaardige vervanger van de AV-sampling? – Hans Langenhuijsen – BijnierNET.