Een nieuw online keuze-hulpmiddel om de operatieduur te voorspellen van een bijnieroperatie via de rug.
Allon van Uitert heeft recent zijn opleiding tot uroloog afgerond en doet promotieonderzoek bij Hans Langenhuijsen op het gebied van minimaal invasieve bijnierchirurgie
Het Radboudumc heeft een online keuze-hulpmiddel ontwikkeld om de operatieduur te voorspellen van een bijnieroperatie via de rug. Het kan de patiënt en de behandelend arts helpen om te bepalen of de operatie via de rug geschikt is voor de patiënt
Sinds 1993 worden kijkbuisoperaties om de bijnier te verwijderen door urologen uitgevoerd in het Radboudumc. Voorheen gebeurde dit altijd via de buikholte (laparoscopie). In 2011 werd daarnaast ook de techniek geleerd van professor Walz in Essen om de bijnier via de rugzijde te verwijderen met een kijkbuisoperatie (retroperitoneoscopie). Deze techniek werd verder verfijnd in het Radboudumc en is inmiddels al 350 keer uitgevoerd. Bij de kijkbuisoperatie via de rug wordt in buikligging via de ruimte die zich achter de vrije buikholte bevindt geopereerd (zie Figuur 1). In die ruimte zitten de nier en de bijnier. De afstand naar de bijnier is hier veel korter dan via de buikholte.
Uit verschillend onderzoek waarin beide technieken zijn vergeleken blijkt dat de operatie via de rug sneller gaat, er minder pijn is na de operatie en het herstel korter is.1 Helaas kan deze operatie niet bij alle patiënten worden uitgevoerd. Om de kans op een succesvolle operatie zo groot mogelijk te maken, zijn de volgende voorwaarden belangrijk:
• een BMI onder de 35 kg/m2
Bereken je eigen BMI via: https://www.voedingscentrum.nl/nl/bmi-meter.
• een (goedaardig) gezwel kleiner dan 7 cm. Er moet namelijk voldoende ruimte zijn om de operatie via de rug op een veilige en effectieve manier uit te voeren.
Bij (kwaadaardige) grote tumoren en bij patiënten met een BMI boven de 35 kg/m2 heeft de operatie via de buikholte de voorkeur, omdat dan in de vrije buikholte meer ruimte is om de operatie uit te voeren.
Soms blijkt tijdens de operatie via de rug dat het technisch niet mogelijk is om de bijnier veilig te verwijderen. Op dat moment wordt besloten om de operatie alsnog via de buik te verrichten, waardoor de operatie langer duurt en er meer operatiewonden nodig zijn.
In het Radboudumc hebben wij onderzoek gedaan naar selectie van de beste operatietechniek per patiënt. Hierdoor wordt de kans op succes van de operatie duidelijk groter. Voor de operatie via de rugzijde zijn de eerdergenoemde BMI en grootte van het gezwel van belang. Daarnaast hebben we een keuze-hulpmiddel ontwikkeld waarin een aantal patiëntfactoren (o.a. BMI, geslacht, zijde operatie, reden voor bijnierverwijdering) en een aantal radiologische kenmerken (o.a. afstand van huid naar bijnier, hoogte en positie van de bijnier ten opzichte van de nier en hoeveelheid vetweefsel rond de nier) zijn onderzocht.
Het keuze-hulpmiddel houdt rekening met:
- de aard van de tumor
- BMI
- geslacht
- vetweefsel rondom de nier
Met dit keuze-hulpmiddel kan vóór de operatie de moeilijkheidsgraad en de uiteindelijke duur van de operatie worden voorspeld. Uit het keuze-hulpmiddel blijkt dat een feochromocytoom als reden voor de operatie, het mannelijk geslacht, een hoge BMI en een grotere hoeveelheid vetweefsel rondom de nier, belangrijke factoren zijn die de operatie complexer maken waardoor deze langer kan duren.
Een voorbeeld van toepassing van het keuze-hulpmiddel ziet u in Figuur 2:
Een vrouwelijke patiënt (0 punten) met primair hyperaldosteronisme (0 punten), een BMI van 22 kg/m2 (26 punten) en 10 mm vetweefsel rondom de nier (15 punten) heeft totaal 41 punten. Het totaal aantal punten voorspelt een operatieduur van 43 minuten. De gemiddelde operatieduur via de rug is in het Radboudumc 60 minuten. Daarom kan de operatie via de rugzijde aan deze vrouwelijke patiënt worden aangeboden.
Met dit keuze-hulpmiddel kan niet alle variatie in operatietijd worden voorspeld. Het geeft wél een duidelijk handvat voor de besluitvorming. In de spreekkamer kan de behandelaar samen met de patiënt hierdoor een beter gewogen beslissing nemen om de juiste operatietechniek te kiezen voor elke individuele patiënt.
Het keuze-hulpmiddel staat voor vrij gebruik online.
- Barczyński M, Konturek A, Nowak W. Randomized clinical trial of posterior retroperitoneoscopic adrenalectomy versus lateral transperitoneal laparoscopic adrenalectomy with a 5-year follow-up. Ann Surg. 2014 Nov;260(5):740-7; discussion 7-8.