januari 2023
Leidraad Verantwoord Wisselen Medicijnen is op 15 november 2022 vastgesteld.
Samenwerkende beroepsorganisaties van artsen en apothekers, Zorgverzekeraars Nederland en de Patiëntenfederatie Nederland hebben afgesproken het gebruik van de leidraad in de gaten te houden en jaarlijks de leidraad te evalueren.
zaterdag 9 juli 2022
Het Ministerie van VWS gaat het Geneesmiddelenvergoedingssysteem moderniseren. Het gaat miljoenen mensen die medicijnen gebruiken raken, ook mensen die meditatiegebruiken voor een bijnier- of hypofyse-aandoening. De modernisering leidt tot nieuwe regels voor het voorschrijven en verstrekken van medicatie. De nieuwe regels zijn vanaf 1 januari 2023 van kracht.
Samenwerkende beroepsorganisaties van artsen en apothekers, Zorgverzekeraars Nederland en de Patiëntenfederatie Nederland hebben een Leidraad Verantwoord wisselen opgesteld met afspraken over het wisselen van medicatie. Deze leidraad geldt voor artsen en apothekers in zowel de 1e lijn als de 2e lijn. De leidraad beschrijft grofweg drie categorieën van medicijnen:
- Rood: in principe niet wisselen, tenzij….
- Oranje: alleen wisselen onder voorwaarden
- Groen: er kan gewisseld worden tenzij er sprake is van individuele persoonlijke factoren. De arts schrijft dan MN (medische noodzaak) op het recept.
Een medicatiewissel betekent dat de patiënt die een bepaald medicijn gebruikt, daarvoor in de plaats een ander medicijn krijgen dat goedkoper of beter leverbaar is. Hydrocortison is bijvoorbeeld een medicijn met een zogenaamde smalle therapeutische breedte. Goed ingesteld raken luistert heel nauw. Het vraagt doorlooptijd omdat het lichaam moet wennen en de patiënt signalen van het lichaam moet leren begrijpen. Signalen van het lichaam kunnen betrekking hebben op onder- en overdosering. Beide situaties zijn niet gewenst. Dat is de reden dat de behandelend specialist extra alert is bij medicijnwisselingen.
Het is op dit moment (juli 2022) nog niet duidelijk in welke categorië(en) de medicijnen voor bijnier- en hypofysepatiënten worden geplaatst.
BijnierNET is in overleg met de genoemde organisaties met het doel bij te dragen aan een medisch verantwoorde keuze voor een plaatsing op de rode of oranje lijst. Immers, hydrocortison, cortisonacetaat en fludrocortison zijn geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte die van levensbelang zijn voor patiënten bij wie de functie van de bijnierschors is uitgevallen.
Standpunt BijnierNET:
Het is duidelijk dat wisselen van hydrocortison, cortisonacetaat en fludrocortison zoveel mogelijk moet worden voorkomen en alleen in het uiterste geval toe te staan en daarom dienen ook substitutietherapie met hydrocortison, cortisonacetaat en fludrocortison te worden geplaatst in de rode categorie van bijlage B van de Leidraad.
BijnierNET heeft op 14 juli 2022 per mail het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Endocrinologie gevraagd om bijstand. Er is een verzoek gedaan bij de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) om de urgentie van het te nemen besluit over te brengen bij de Federatie van Medisch Specialisten (FMS). De FMS is immers mede-auteur van de eerdergenoemde Leidraad Verantwoord Wisselen.
Argumentatie hydrocortison/cortisonacetaat
Recente ervaringen met het wisselen van hydrocortisonpreparaten (zowel van generiek naar generiek als van generiek naar het merkpreparaat Acecort) hebben aangetoond dat dit gepaard gaat met diverse ongewenste effecten. Het Lareb heeft hierover in 2020 en 2021 uitgebreid gerapporteerd. De analyse en conclusies zijn o.a. beschreven in een artikel in het Pharmaceutisch Weekblad van 12 februari 2021. Een van de aanbevelingen was daarom dat ais een patiënt met bijnierschorsinsufficiëntie eenmaal goed is ingesteld met een geregistreerd hydrocortison preparaat, dat het dan onwenselijk is dit medicijn te vervangen door hydrocortison van een ander merk of een andere producent. Problemen met wisselen (=instelproblemen) waren niet alleen gerelateerd aan bijvoorbeeld vervanging door Acecort, maar traden ook op wanneer werd gewisseld tussen verschillende generieke hydrocortisontabletten zoals die voor 2020 beschikbaar waren (bron: Lareb mei 2020).
Argumentatie fludrocortison
Voor fludrocortison geldt eveneens dat het wisselen van medicijnen ongewenst is. Fludrocortison heeft een rechtstreeks effect op de regulatie van bloeddruk en elektrolyten en elke wisseling van medicijn zal gepaard gaan met veranderingen in deze functies, hetgeen onder meer extra ziekenhuisbezoeken en laboratoriumcontroles noodzakelijk zal maken.