Houdbaarheid van medicijnen
Op deze pagina is informatie opgenomen over:
- Veel gebruikte medicatie voor mensen met een bijnieraandoening
- Verpakkingen van medicijnen
- Bewaren van medicijnen
- Gebruik van medicijnen en de instructies in de bijsluiter
- Medicijnen onderweg: vakantie, weekendje weg, logeren. Meer informatie op de themapagina Vakantie en reizen.
Op deze verdiepingspagina is relevante informatie over de houdbaarheid van medicijnen verzameld.
Het kan gaan over informatie van BijnierNET, informatie van één van de partners van BijnierNET of een andere organisatie actief in de gezondheidszorg.
Vaak gebruikte medicijnen
Doorgaans gebruiken mensen met een bijnieraandoening onderstaande medicijnen. Het is afhankelijk van de diagnose, de behandeling en de zorg daarna.
Type medicijn | Bewaaradvies | Gebruiksadvies |
SoluCortef act-O-vial® | 15-25°C | Na vakantie (warm land) vervangen |
Hydrocortison (direct werkend) | 15-25°C | |
Efmody ® (gecontroleerd en vertraagd werkend) | 15-25°C | In de originele verpakking houden en pot goed gesloten houden voor bescherming tegen vocht. |
Plenadren® (direct en vertraagd werkend) | 15-25°C | Niet doorbijten of breken, in de originele verpakking houden en 30 minuten rechtop blijven staan of zitten |
Alkindi® granulaat (direct werkend) | Minder dan 30°C | Medicijn in capsules om te openen. Bewaren in de originele fles. Na eerste opening van de fles is de houdbaarheid nog 60 dagen. |
Florinef® | 1-5°C | Kan makkelijk nog een week buiten de koelkast. Niet terug zetten na vakantie |
Fludrace® | Beneden 25°C, maar niet koelen zoals Florinef | Let op vocht, er zit een droogmiddel in het deksel |
Groeihormoon | Koelkast 1-5°C | Na bevriezen niet meer bruikbaar |
Thyrax/Euthyrox/Eltroxine/Tirosint® | 15-25°C | Droog bewaren in de originele verpakking |
Spironolacton | 15-25°C | In de originele verpakking bewaren ter bescherming tegen licht. |
Eplerenon | 15-25°C |
Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities. |
Mitotaan | 15-25°C | Bewaren in de oorspronkelijke verpakking |
DHEA | 15-25°C | Arts schrijft machtiging en inleveren bij zorgverzekeraar |
Cytomel | 1-5°C | Buiten de koelkast 1 maand houdbaar |
Bisfosfonaten (medicijngroep) | 15-25°C | 30 minuten rechtop blijven staan of zitten na innemen |
Vanwege andere medische aandoeningen, dan een bijnieraandoening, kan het zijn dat ook andere medicijnen worden gebruikt met mogelijk verschillende bewaarinstructies.
Verhalen
De koelkast in de camper
Sommige medicijnen moeten worden gekoeld en dat is op reis niet altijd eenvoudig te regelen. De koelkast van een hotel waar ook nog eten in wordt bewaard is niet de veiligste keuze. Dit is de reden dat mensen eenvoudiger met een camper of caravan wél op pad kunnen, want dan bepaalt de patiënt zelf hoe de medicijnen goed gekoeld blijven.
Let op: niet alle koelkasten koelen constant.
Niet op vakantie (Nivel-onderzoek)
De Bijniervereniging NVACP heeft in 2006 met het onderzoeksinstituut Nivel, onderzoek gedaan onder de leden van de Bijniervereniging NVACP en daaruit bleek dat 40% van hen niet op vakantie gaat, vanwege al het regelwerk om medicijnen, die levensreddend zijn, op de juiste wijze te kunnen vervoeren en bewaren.
Houdbaarheid
Wanneer een farmaceutische bedrijf een medicijn gaat ontwikkelen, moet deze ontwikkeling voldoen aan strenge eisen. Niet alleen de pil of het drankje wordt beoordeeld, maar ook het ontwikkelproces, de wijze waarop het medicijn wordt verpakt, de bewaar- en gebruiksinstructie(s) en de bijsluiter. Het hele pakket wordt beoordeeld, ook op houdbaarheid, alvorens het medicijn wordt toegelaten op de Nederlandse zorgmarkt.
De website Apotheek.nl geeft algemene betrouwbare informatie over medicijnen.
Verpakkingen
Veiligheid
Het bewaren en gebruiken van medicijnen gaat veilig als de instructies worden opgevolgd die in de bijsluiter staan vermeld of die de arts of de apotheker schriftelijk of mondeling meegeven.
- Bewaar medicijnen in de oorspronkelijke verpakking. Er is namelijk bewust gekozen voor deze verpakking en die keuze is getoetst.
- Vul de medicijndoos niet lang van tevoren (dus bijvoorbeeld niet een week).
- Gebruik bij voorkeur een medicijnrol, zodat de medicijnen goed beschermd zijn tegen vocht en licht.
- Laat Fludrace altijd in het bijbehorende potje. Het heeft namelijk een speciaal deksel om het medicijn goed droog te houden.
Glimmende coating
Een coating om een pil, capsule of tablet is een soort verpakking.
Plenadren en Efmody hebben een speciale coating zodat deze medicijnen na inname hun werkzame stof vertraagd afgeven. Bij Acecort is een coating opgenomen i.v.m. het maskeren van een nare smaak.
- Breek medicijnen met een coating niet.
- Breek medicijnen voor hormoonsubstitutie überhaupt niet, want
- Substitutie-therapie met hydrocortison luistert nauw.
- Bijt deze Plenadren of Efmody niet door. Het vermindert het effect van het medicijn.
- Als op een medicijn moeten worden gekauwd, zoals bij sommige kalium-tabletten, staat deze instructie op de verpakking.
Doordrukstrips
Tabletten kunnen per stuk worden verpakt in een blister of een doordrukverpakking. Per gebruiksmoment wordt, afhankelijk van het voorschrift, een op meer tabletten uitgedrukt. Doordrukstrips hebben een bedoeling. Bijvoorbeeld omdat een stof in de tablet vocht aantrekt en als dat gebeurt neemt de werkzaamheid af. Het is een veiligheidsmaatregel. Bewaar daarom medicijnen in de oorspronkelijke verpakking. Wanneer het doordrukken van tabletten moeilijk gaat, kan gekozen worden voor een medicijnrol.
Capsule
Het medicijn Alkindi® is uitgevoerd in een capsule, die juist wél opengemaakt moet worden. In de capsule zitten korreltjes, die rechtstreeks op de tong van het kind worden gestrooid. Met water of flesvoeding kan het kind de korrels direct doorslikken.
Bewaren
Bewaarcondities
Bewaarcondities zijn de instructies om medicijnen te bewaren. Dit heeft met name te maken met de stabiliteit van de werkzame stof in het geneesmiddel. Sommige geneesmiddelen zijn complexe moleculen die alleen onder gekoelde omstandigheden stabiel blijven. Andere geneesmiddelen zijn wat ‘simpeler’ en kunnen bij kamertemperatuur worden bewaard. Maar soms kan ook een ‘simpel’ middel in de koelkast bewaard moeten worden (andersom komt minder vaak voor…).
Gekoeld bewaren
Veel soorten medicijnen hoeven niet gekoeld te worden bewaard. Als de leverancier het voorschrijft dan betekent “gekoeld bewaren”:
- In de koelkast
- Tussen 2-8 graden
- In de groentelade of in de deur, omdat de temperatuur in de koelkast bij het koelen heel dicht bij 0 (nul) graden kan komen en dat is voor de stabiliteit van de medicijn te laag. Dus leg de medicijnen niet achterin de koelkast tegen het koelgedeelte.
- Florinef® moeten worden bewaard in de koelkast.
Kamertemperatuur
Dit betekent:
- 15 – 25 graden Celsius
- Droog, dus niet in de keuken of badkamer
- Geen zonlicht
- In het buitenland: lees verder bij Medicijnen onderweg.
Medicijnen onderweg
Checklist voorbereidingen
- Zorg dat u een actueel medicatieoverzicht (AMO) heeft ontvangen van uw apotheker of via de app van uw apotheek. Bekijk het filmpje over het medicatieoverzicht van de PatiëntenFederatie Nederland
- Bepaal of er medicijnen op het overzicht staan waarvan de houdbaarheid verandert ten gevolge van andere leef- of weersomstandigheden.
- Check op de website van BijnierNET welke adviezen van toepassing zijn.
- Vraag aanvullend de behandelend arts, verpleegkundig specialist of apotheker om adviezen of hulp. Soms kunt u vragen ook stellen via de app van uw huisarts of apotheker.
- Tref voordat de reis aanvangt voorbereidende maatregelen. Kijk hiervoor op de themapagina Vakantie/reizen.
Bijnierschorsinsufficiëntie en vakantie
Extra medicijnen meenemen
- Neem tijdig contact op met de apotheker wanneer er een reis gepland is.
- Duurt de reis 2 weken, dan is het advies voor 4 weken medicatie mee te nemen.
- Alle medicijnen meenemen in de handbagage. De temperatuur in het vliegtuigruim kan te laag worden en veel medicijnen kunnen er niet tegen. Dit geldt ook voor medicijnen die in de koelkast bewaard moeten worden!
Bewaartasje van de Bijniervereniging NVACP
Het rode bewaartasje met de bekende aluminium buitenkant is handig voor het opbergen van medicijnen die dagelijks door patiënten worden gebruikt .Ook kan in het voorvakje de verkorte instructie voor de noodinjectie worden geplaatst. Het is echter geen koeltasje. Voor medicijnen die gekoeld bewaard moeten worden is dit tasje niet geschikt.
Vragen?
Voorvragen over het gebruik of bewaren van uw medicijnen is de apotheker de aangewezen zorgverlener. Wanneer vragen niet beantwoord worden, kunnen patiënten zich wenden tot het Forum van de Bijniervereniging NVACP. Vragen die onbeantwoord blijven kunnen gesteld worden via info@bijnierNET.nl.
Deze pagina is opgemaakt in mei 2023 onder auspicien van het bestuur van BijnierNET. De pagina is reviews door experts in het netwerk van BijnierNET.