Medicatie – themapagina
Noodinjectie
Meer informatie over de noodinjectie
Uitleg klaarmaken noodinjectie Hydrocortison 100 mg (Solu Cortef). Lees meer over wat te doen bij een dreigende bijniercrisis.
Bekijk een animatie over de noodinjectie.
Om de werking van hydrocortison beter te begrijpen is een verdiepingsartikel beschikbaar.
Landelijke stressinstructies. De stressinstructies zijn definitief vastgesteld met het autoriseren van de Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen.
Hydrocortison – volwassenen
Hydrocortison wordt gebruikt bij de behandeling van mensen met bijnierschorsinsufficiëntie.
Hydrocortison-tabletten met een dosering van 1, 2, 3, 5 en 10 mg zijn geregistreerd door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Ook is een combi-strip van 2 x 5 mg en 10 mg hydrocortison geregistreerd. Daarnaast is een 20 mg tablet hydrocortison van Tiofarma van beschikbaar.
Hydrocortison is ook beschikbaar in de vorm van drankje en zetpil. Dit zijn doorgeleverde bereidingen.
Download hieronder het medicijnoverzicht van geregistreerde hydrocortisontabletten
Overzicht van gangbare hydrocortison substitutie-medicatie volwassenen (stand maart 2023)
De kleuren van de tabletten zijn conform de gemaakte afspraken in de Generieke module Medicatie op maat, onderdeel van de Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen.
Plenadren® en Efmody®
Plenadren® is een geregistreerd weesgeneesmiddel voor de behandeling van mensen met bijnierschorsinsufficiëntie. Tabletten van 5 en 20 mg hydrocortison zijn op de markt.
Efmody® is een geregistreerd medicijn voor de behandeling van mensen met AGS. Capsules met 5 en 10 mg hydrocortison zijn verkrijgbaar.
Dossier
De levering van medicijnen is van vele factoren afhankelijk. Soms zijn er tekorten. BijnierNET maakt een ‘dossier’ aan wanneer er problemen bij de productie of levering van medicatie zijn.
Medicatiewisseling bij substitutie
Leidraad verantwoord Wisselen Medicijnen (15nov2022)
Veelgestelde vragen over medicijnwisselingen
DHEA
Zorgverzekeraars houden een lijst bij van medicijnen die speciaal gemaakt worden voor patiënten. Dit zijn apotheekbereidingen of doorgeleverde bereidingen. Voor deze medicijnen zijn speciale vergoedingsafspraken gemaakt. Een van de afspraken is dat de zorgverzeraar een machtig zal afgeven alvorens te vergoeden.
Let op de volgende twee punten:
- Machtiging
Voor de vergoeding van DHEA 25 mg moet de zorgverzekeraar een machtiging verstrekken. De aanvraag voor deze machtiging ondertekent de medisch specialist met vermelding van de gegevens van de patiënt/verzekerde. Een voorbeeld van een aanvraag voor een machtiging vindt u met de link. U kunt dit document zelf downloaden, printen en invullen en het vervolgens uw medisch specialist laten ondertekenen. De patiënt zendt dit formulier naar de zorgverzekeraar. De zorgverzekeraar informeert over de duur van de machtiging.
2. Recept
Controleer dat is aangegeven op het recept door de medische specialist dat het noodzakelijk is in welke toedieningsvorm en sterkte u de medicatie moet gebruiken. Het nummer uit de Z-index moet erbij vermeld zijn.
20160722-bezwaarschrift-prasteron-betaling-versie-2-def (pdf)
Lees meer over DHEA in een verdiepingsartikel
Vitamine D
Vanaf 1 januari 2023 moet u zelf betalen voor medicijnen met vitamine D.
Zorginstituut Nederland adviseert de Minister van VWS over de vergoeding van medicijnen die in Nederland worden afgeleverd door apotheken. Een van de gegeven adviezen in 2022 gaat over vitamine D, dat regelmatig wordt gebruikt door mensen met bijnierschorsinsufficiëntie. Zij gebruiken medicijnen met calciumcarbonaat (calcium) met colecalciferol (vitamine D). Zij gebruiken deze medicijnen vanwege de verhoogde kans op botontkalking. De minister heeft het advies in mei 2022 overgenomen dat betekent dat vanaf 1 januari 2023 deze medicijnen door de patiënt zelf moet worden betaald en niet meer worden vergoed. Er zijn verschillende sterktes en combinaties vitamine D en calcium op de markt. Het is belangrijk dat u de juiste sterkte en combinatie van calcium vitamine D gebruikt.
De minister heeft het advies in mei 2022 overgenomen dat betekent dat vanaf 1 januari 2023 deze medicijnen door de patiënt zelf moet worden betaald en niet meer worden vergoed. Er zijn verschillende sterktes en combinaties vitamine D en calcium op de markt. Het is belangrijk dat u de juiste sterkte en combinatie van calcium vitamine D gebruikt.
Flyer over Ministerie van VWS (november 2022)
Nieuwsbericht BijnierNET (28 november 2022)
Video voor patiënten (KNMP- december 2022)
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) (Voedingscentrum)
Voedingssupplementen – mei 2021 & augustus 2022 (Radar)
Hydrocortison – Kinderen
Overzicht van de gangbare hydrocortison substitutie-medicatie voor kinderen met bijnierschorsinsufficientie en AGS (status mei 2023).
Producteigenschappen hydrocortison-drankje
- Hydrocortison drank 1 mg/ml wordt gemaakt met Hydrocortison dinatriumfosfaat. Dit is een oplosbare vorm van hydrocortison.
- Doordat de drank met een fosfaatbuffer op pH wordt gebracht, blijft de hydrocortison in oplossing en stabiel. Wel is het belangrijk de drank bij kamertemperatuur te blijven bewaren.
- Vooraf schudden is dus niet nodig, de sterkte blijft constant.
- De hydrocortisondrank 1mg/ml (100ml) is houdbaar 1 jaar bij kamertemperatuur, na openen 30 dagen, smaak: banaan.
- Het is een doorgeleverde bereiding.
- Z-indexnr. 16118588
Medicatieveiligheid
Kwaliteitscriteria
BijnierNET werkt aan betere chronische zorg voor mensen met een bijnieraandoening. Onderdeel van deze chronische zorg is veilige en goede medicatie. In de Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen is een generieke module opgenomen met de titel: “Medicatie op maat”.
De kwaliteitscriteria bij de module Medicatie op maat:
- onafgebroken beschikbaarheid van alle voor patiënten met een bijnieraandoening relevante medicatie in noodzakelijke doseringen en in tabletvorm als capsule.
- Bij de SoluCortef noodinjectie worden de spuiten en naalden bijgeleverd.
- Goede uitleg over de medicatie van de internist (-endocrinoloog) en de verpleegkundig specialist.
- Vergoeding van dehydroepiandrosteron en ketoconazol verzorgd door de internist (-endocrinoloog) en de verpleegkundig specialist.
- Goede samenwerking tussen alle betrokken partijen om bovenstaande te realiseren. (zie voor exacte formulering lees de Generieke module)
Bijwerkingen
Het melden van bijwerkingen is belangrijk voor:
- medicatieveiligheid,
- meer kennis op te bouwen over bijwerkingen,
- kwaliteit van leven te verbeteren.
Patiënten en zorgverleners kunnen bijwerkingen melden!
Artikelen over hydrocortison
- ‘Te vieze en te grote’ capsules nu verbeterd (artikel Pharmaceutisch Weekblad, 2016)
- Vraaggestuurd werken leidt wel tot verbeteringen (artikel Pharmaceutisch Weekblad, 2016)
- BijnierNET verwoordde wensen met succes (juni 2016)
- Nieuwsbericht: Tabletten hydrocortison en fludrocortison zijn óók geregistreerd (23 april 2020)
- Nieuwsbericht: Klachten naar overstap naar een ander hydrocortisonproduct (december 2020)
- Instelproblemen bij switchen van product hydrocortison (februari 2021)
Medicatielevering & tips
Medicatielevering en meldpunt
Ononderbroken beschikbaarheid van medicijnen is voor mensen met een bijnieraandoening zeer belangrijk. BijnierNET houdt een dossier bij over eventuele leveringsproblemen.
Gebruiksvriendelijke tabletten (samenvatting van proefschrift)
Lees hier het overzicht van wetenschappelijke literatuur over breken van medicatie.
Verdiepingsartikel over de medicijnrol
Tips voor een goed recept voor hydrocortison
- De specialist (of uw huisarts) legt uit dat gekleurde tabletten i.v.m. de medicatieveiligheid de voorkeur hebben. Vermeld het merk en het juiste Z-indexnummer op het recept.
- De specialist schrijft een recept voor het dagelijks gebruik van hydrocortison en vermeldt “gebruik bekend” of “volgens voorschrift”.
- De specialist biedt het medicatievoorschrift aan voor de door u gewenste apotheek met de vermelding “MN” (medische noodzaak).
- De specialist schrijft een separaat recept uit voor een extra tabletten hydrocortison met de vermelding “zo nodig extra medicatie”. Dit geldt ook voor extra poeders/zalven, inhalatie medicatie, dranken.
- Voor patiënten met slikproblemen die een hydrocortison-drank gebruiken en ouder zijn dan 12 jaar, schrijft de specialist op het recept “i.v.m. slikproblemen”.
ADVIES – BijnierNET raadt op basis van wetenschappelijke literatuur en ruime ervaring het breken of splitsen van tabletten of capsules af wanneer hydrocortison of fludrocortison gebruikt worden voor substitutie-therapie. Dit negatieve advies geldt voor kinderen én voor volwassenen!
Houdbaarheid
Berichten over medicatie met tips en suggesties
Apotheekvergoeding 2025 – baliekaart
KNMP-baliekaart helpt bij het vergelijken van zorgverzekeringen.Lees meer »Dossier: Plenadren
Dossier met informatie over Plenadren, een medicijn dat op voorschrift gebruikt wordt …Lees meer »Aanbod gangbare hydrocortison voor substitutie-medicatie uitgebreid per maart 2023
Per 1 maart 2023 is het aanbod hydrocortison voor substitutie-medicatie uitgebreid. In …Lees meer »
Preferentiebeleid
Een patiënt met bijnierschorsinsufficiëntie heeft tijd nodig om het eigen lichaam te leren kennen en op basis daarvan ervaring op te kunnen doen bij het gebruik van medicatie met hydrocortison. Het is daarom niet raadzaam om te wisselen tussen merken hydrocortison, zoals in de Leidraad is beschreven.
De crux is dat zorgverzekeraars, producten en de apothekers (vaak werkzaam in een keten) pakketafspraken met elkaar kunnen maken om de kosten van de medische zorg te verlagen. Dit geschiedt buiten het gezichtsveld van de behandelaar en van de patiënt, ongeacht of het medicijn in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (sinds 2020) is opgenomen of op de genoemde ‘Niet-wisselenlijst’ staat.
Medicijnkosten
Terugbetalingsregeling
Er is eigen bijdrage-regeling van toepassing op een deel van de medicatie die mensen met een bijnieraandoening gebruiken. Het betreft:
- Plenadren® 5 en 20 mg,
- fludrocortison 31,25 microgram en 62,5 microgram (Fludrace®) tabletten en
- capsules Efmody® 5mg en 10 mg.
De fabrikanten van genoemde medicijnen hebben met bedrijven in Nederland afspraken gemaakt om de eigen bijdragen aan de patiënt terug te betalen, dit zijn: TBR Nederland en Stichting Terugbetalingsregelingen (Hevo Consult-vanaf maart 2022). Let op: de werkwijze verschilt.
Uitsluitend de patiënt of de verzorger kunnen eigen bijdragen terug vragen. De apotheker kan dit niet namens de patiënt doen.
Stap-voor-stap uw eigen bijdrage terugvragen bij TBR Nederland (Uitleg in blog van Gerlof Valk)
TBR Nederland en Hevo Consult
Informatie over TBR Nederland Het bedrijf dat voor de twee fabrikanten van de medicijnen een terugbetaalregeling uitvoert.
TBR Nederland adviseert om digitaal de eigen bijdragen terug te vragen. De patiënt maakt daarvoor een account aan en kan op deze manier de formulieren en het gespecificeerde overzicht van de zorgverzekeraar uploaden.
Let op: een gezinsaccount is ook mogelijk voor het declareren voor meer mensen in het gezin. Per post declareren kan ook, maar duurt enkele dagen langer.
Formulieren om medicijnkosten terug te vragen.
Declaratieformulier TBR Nederland Per type medicijn vult de patiënt een declaratieformulier in.
Informatie over het bedrijf Hevo Consult Dit bedrijf voert de terugbetaalregeling voor de fabrikant van het medicijn Efmody®.
Declaratieformulier voor het terugvragen van de eigen bijdragen voor Efmody®
Eigen risico
Het Nederlandse zorgstelsel kent een eigen risico voor de zorgkosten die een patiënt zelf moet betalen. Dit bedrag is vastgesteld op € 385/jaar (standaard). Het eigen risico kan hoger zijn wanneer u uw premie aanpast.
Eigen bijdrage
Naast dit eigen risico kent het stelsel ook een eigen bijdrage. Per jaar is de eigen bijdrage maximaal €250.
Zelf betalen – niet vergoed
Vitamine D en calcium medicijnen worden per 1 januari 2023 niet meer vergoed uit de basisverzekering. Lees nieuwsbericht voor meer informatie.
Flyer voorlichting vitamine D (min VWS 25112022)
Een verdiepingsartikel over eigen risico, eigen bijdrage en terugbetalingsregelingen. Extra informatie in dit artikel.
Artikel “Maximeringsregeling GVS helpt 63.000 mensen” – Stichting Farmaceutische Kengetallen (04032022-PW 157|9).
Merkloze medicijnen
BijnierNET heeft meegewerkt aan een folder van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) (publicatie mei 2017) over merkloze medicijnen. In de folder wordt uitgelegd wat merkloze medicijnen zijn. Leden van de Bijniervereniging NVACP hebben een papieren exemplaar ontvangen als bijlage bij de Bijnier nummer 48 (juli 2017).
2017-brochure-merkloze-medicijnenOktober 2023 is deze pagina bijgewerkt onder auspiciën van het bestuur van BijnierNET.