BijnierNET

Eerst natuurlijk even over die vreemde naam: baxterrol. Dit is weer een fraai voorbeeld van een merknaam die verandert in een soortnaam of begrip. Zoals het stanleymes (als eerste door de firma Stanley Works op de markt gebracht), de kliko (van het bedrijf Kliko), de luxaflex (een merknaam van de firma Hunter Douglas) en het fotoshoppen (naar Adobe’s Photoshop-programma).

Zo was het de Amerikaanse firma Baxter die in Nederland de eerste machine leverde die voor patiënten die dagelijks verschillende medicijnen gebruiken, deze medicijnen op maat kan verpakken. Dit op maat verpakken van medicijnen is als snel ‘baxteren’ gaan heten. En de rol met medicijnen die dit oplevert gaat door het leven onder de naam baxterrol. Inmiddels zijn er meer fabrikanten. We zullen daarom de meer neutrale term medicijnrol gebruiken.

De officiële naam van de medicijnrol rol luidt overigens ‘geneesmiddel distributiesysteem’, kortweg GDS. Daarnaast is ook de term ‘geïndividualiseerde distributievorm’ (GDV) in gebruik. Behalve de medicijnrollen vallen daaronder ook de aloude medicijndoos en/of -etui met voor elke dag een vakje met medicijnen evenals de hypermoderne elektronische medicijndozen. Daarbij geldt dat de medicijnrol alleen geschikt is voor pillen en capsules. Net als de andere geneesmiddel distributiesystemen.

De medicijnrol is in feite een lange sliert aan elkaar gekoppelde doorzichtige, plastic zakjes. In ieder zakje zitten precies die medicijnen die de patiënt op een bepaald tijdstip op de dag moet innemen. Op ieder zakje staan de persoonlijke gegevens van de patiënt, welke medicijnen er in het zakje zitten – en in welke dosis – en op welke datum en tijdstip de medicijnen die in dat zakje zitten moet worden ingenomen.

Eén medicijnrol bevat doorgaans de medicijnen voor één, twee of drie weken. De apotheker maakt – op basis van de recepten die door de huisarts en/of specialist(en) zijn uitgeschreven – een medicijnrol (of laat die door een hierin gespecialiseerde apotheek samenstellen).

Voor het laten verpakken van de medicijnen in een medicijnrol is een indicatie nodig door een zorgverlener. Een patiënt komt in aanmerking voor een medicijnrol als een zorgverlener – specialist, huisarts, wijkverpleegkundige of apotheker – constateert dat er (grote) kans bestaat dat de patiënt zijn of haar medicijnen niet op de juiste manier – dat wil zeggen de juiste pillen in de juiste hoeveelheid op het juiste moment en trouw elke dag – zal innemen.

Dat kan bijvoorbeeld als de medicijnen volgens een ingewikkeld schema moet worden ingenomen (bijvoorbeeld: ’s morgens middel A, B, en C; ’s middags alleen middel B en C en ’s avonds middel A, B en D). Of als de verschillende pillen heel erg op elkaar lijken. Hou ze dan maar eens uit elkaar als de potjes per ongeluk omvallen.

Ook bij patiënten die veel onderweg zijn, kan het gebruik van medicijnrol het gemak – en daarmee de therapietrouw – van het innemen van de pillen bevorderen. Ze hoeven dan slechts de zakjes voor die dag mee te nemen en niet alle verschillende medicijndoosjes en – potjes.

Een medicijnrol kan tenslotte ook een uitkomst zijn voor patiënten die vanwege bijvoorbeeld een ziekte of handicap grote moeite hebben de diverse doosjes en/of potjes met medicijnen te openen en/of de juiste hoeveelheid pillen uit de blisterverpakking te drukken.

De voordelen van het gebruik van een medicijnrol zijn duidelijk. De patiënt (of verzorger van de patiënt) hoeft er alleen maar aan te denken op het juiste moment van de dag een zakje van de rol af te scheuren. Hij of zij heeft dan precies de juiste medicijnen (in de juiste hoeveelheid) bij de hand. Aan de datum en het tijdstip op het zakje is bovendien gemakkelijk te zien of er geen innamemoment is overgeslagen.

Diverse onderzoeken hebben laten zien dat bij het gebruik van een medicijnrol minder fouten in het gebruik van medicijnen plaatsvinden en dat de therapietrouw van de patiënt toeneemt.

Tot slot heeft de medicijnrol het voordeel dat in instellingen de verzorgenden elkaar kunnen controleren op de verstrekking van de medicatiezakjes. Het niet verstrekken van een zakje is een medicatie-incident dat moet worden gemeld in het dossier.

Daartegenover staan ook enkele nadelen. Zoals gezegd, bevat een medicijnrol alleen pillen en capsules. Gebruik een patiënt daarnaast nog andere medicatie (bijvoorbeeld insuline wegens diabetes, inhalatiemedicijnen wegens astma of COPD), dan moet hij of zij niet vergeten ook die op het juiste tijdstip te gebruiken.

Ook is een medicijnrol minder handig als er vaak en/of snel na elkaar wijzigingen plaatsvinden in de pillen die de patiënt gebruikt. Krijgt die bijvoorbeeld een extra medicijn voorgeschreven op een moment dat de medicijnrol nog niet is opgebruikt, dan moet de patiënt een tijdje het extra medicijn uit een losse verpakking gebruiken. Dat vergroot dan weer de kans op vergissingen.

Daarnaast is het opletten met de privacy. Op ieder zakje staan persoonlijke gegevens en de medicijnen die de patiënt gebruikt. Bij het weggooien van de lege zakjes in de afvalbak, kunnen buitenstaanders in principe deze privacygevoelige informatie inzien. Het wordt daarom aangeraden de persoonlijke informatie op het lege zakje onleesbaar te maken. Bijvoorbeeld door er met een zwarte stift eroverheen te gaan of door het zakje in kleine stukjes knippen. Bij sommige medicijnrollen is de inkt met water van het zakje af te wassen.