BijnierNET

Hydrocortison is een medicijn met een zogenaamde smalle therapeutische breedte. Goed ingesteld raken luistert heel nauw. Het vraagt doorlooptijd omdat het lichaam moet wennen en de patiënt signalen van het lichaam moet leren begrijpen.De juiste dosis is voor iedere patiënt anders en wisselen van medicijnen kan hierdoor dan ook klachten geven van zowel onder- en overdosering. Beide situaties zijn niet gewenst. Dat is de reden dat de behandelend specialist extra alert is bij medicijnwisselingen.

Tot enige jaren geleden waren alleen Plenadren 5 en 20 mg, witte 20 mg hydrocortison tabletten van Tiofarma en Florinef® geregistreerd bij het CBG.

Alle andere varianten van hydrocortison en fludrocortison waren niet geregistreerd en alleen leverbaar als doorgeleverde bereidingen.

Sinds 2020 zijn tabletten met lage hoeveelheden werkzame stof hydrocortison en fludrocortison geregistreerd bij het CBG, juist bedoeld voor substitutietherapie.

De tabletten zijn ontwikkeld en geproduceerd aan de hand van de Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen, dat wil zeggen: gecoat, een vaste kleur per sterkte, juiste sterktes geschikt voor dagelijkse substitutie-therapie en in strips én geregistreerd. Helaas heeft dit ook gevolgen voor de kosten van medicijnen. Hieronder lichten we alle veranderingen toe.

Coating
Patiënten gaven bij aanvang van het ontwikkelproces aan last te hebben van een nare nasmaak van de oude tabletten, een smaak die lang kon duren na inname van de tablet hydrocortison, vandaar een coating.

Kleur
Bovendien waren tabletten met verschillende sterktes niet eenvoudig te onderscheiden van elkaar met het risico op verkeerde innames op de dag. Vandaar dat de tabletten in kleur zijn uitgevoerd mede op het verzoek van de internisten-endocrinologen en apothekers.

Lage sterktes voor substitutie-therapie
Breken van de tabletten bij substitutie-therapie is ongewenst. Dat hoort tot het verleden. Met 1, 2, 3, 5 en 10 mg hydrocortison kunnen de meeste patiënten hun medicatie-afspraak uitvoeren. De hoeveelheid werkzame stof is in de tablet gestanst.

Tijdelijk moet de tablet fludrocortison 62,5 microgram wél gebroken worden, omdat het registratieproces van 31,25 microgram nog niet was afgerond. De breekkwaliteit van de tablet was daarom verbeterd. Vanaf september 2022 is de tablet 31,25 microgram fludrocortison beschikbaar.

Strips
De medicijnen hydrocortison worden in strips geleverd om een hoge kwaliteit van de tablet voor langere tijd te waarborgen.

Bijbetaling
De 1, 2, 3, 5 en 10 mg hydrocortison vallen volledig onder de vergoeding vanuit het basispakket van de zorgverzekeraars.

Er is een eigen bijdrage-regeling van toepassing op een deel van de medicatie die mensen met bijnieraandoeningen gebruiken. Het betreft:
* Plenadren® 5 mg en 20 mg,
* Fludrocortison 31,25 microgram en 62,5 microgram tabletten
* Capsules Efmody® 5 mg en 10 mg.

Het is verstandig dat de behandelend arts en patiënt samen de wisseling van de medicijnen bespreken, zeker wanneer patiënten bekend zijn met onverwachte bijwerkingen. Zij maken gezamenlijk een goede afspraak over het wisselen en eventueel verandert de arts het voorschrift voor de medicatie als hiermee problemen voorkomen kunnen worden. De behandelend arts legt goed uit wat over- en onderdosering betekent voor de patiënt en checkt of de patiënt dit goed heeft begrepen. Het is vervolgens ook belangrijk dat de apotheker de patiënt goed informeert.

Het is voor de gezondheid van de patiënt op lange termijn belangrijk dat voldoende hydrocortison wordt ingenomen met tabletten of capsules. Dus: niet teveel en niet te weinig. Dit wordt overdosering en onderdosering genoemd. Dit worden instelproblemen genoemd.

Onderdosering kan leiden tot: moeheid, duizeligheid, misselijkheid, spierzwakte, buikpijn, diarree en concentratiestoornis. Later kan een bijniercrisis ontstaan.

Overdosering kan leiden tot: gewichtstoename, hoge bloeddruk en slaapstoornis.

Het vraagt training door de patiënt om te voelen of ‘het goed’ zit. De patiënt kent zijn lichaam het beste.

De behandelend arts kan een extra recept voorschrijven voor 1 mg hydrocortison zodat de patiënt tijdelijk een kleine hoeveelheid hydrocortison kan innemen bij een gevoel van onderdosering.

De vulstoffen in de tabletten hydrocortison zijn: lactose monohydraat, natriumzetmeelglycolaat, magnesiumstearaat, polivinylalcohol, titaniumdioxide, macrogol (PEG) en talk.

De vulstoffen in de tabletten fludrocortison zijn: Lactosemonohydraat, maiszetmeel en magnesiumstearaat.

Van de gebruikte vulstoffen is bekend dat zij heel zelden overgevoeligheidsreacties veroorzaken. Voor bijna alle medicatie in Noord-West Europa worden deze vulstoffen gebruikt, dus ook de bekende doorgeleverde bereidingen.

Bij een kleurstofallergie kunnen de witte 1 mg of de 20 mg tabletten hydrocortison worden gebruikt of de hydrocortisondrank.
Bij een ernstige lactose-allergie moet vermoedelijk overgegaan worden op de hydrocortisondrank. Bijna alle tabletten in Noord-West Europa bevatten immers lactose. Daarom zijn patiënten die een ernstige lactose-allergie hebben over het algemeen met deze problemen bekend omdat dit voor veel andere medicatie ook het geval is. Bij dergelijke problemen is goed dat de behandelend arts, de apotheker en de patiënt samen beslissen over een alternatief.