Stressinstructies ter voorkoming van een bijniercrisis

Bijnierschorsinsufficiëntie is een aandoening waarbij de aanmaak van bijnierschorshormonen is verminderd. Mensen met deze aandoening maken o.a. te weinig cortisol aan. Zij krijgen hiervoor medicatie volgens een vast schema. Wanneer er sprake is van stress moet dit schema aangepast, conform de instructies van de behandeld internist-endocrinoloog.

Stressinstructies (4)

Vier soorten medicatie worden voorgeschreven om het tekort aan cortisol te compenseren.

Vier folders met stressinstructies zijn hieronder te vinden.

In elke folder is ook een stressschema opgenomen. Het stressschema is ook los te vinden in onderstaande tabel.

Gebruik de folder en stressschema die voor u van toepassing zijn.

Folder (volledig)	Medicijn	Stressschema	Download folder	Download stresschema
	Hydrocortison
	Cortison-acetaat
	Prednis(ol)on
	Dexamethason

Stressschema bij ingreep of operatie

Mensen met bijnierschorsinsufficiëntie hebben bij een ingreep of operatie in het ziekenhuis extra glucocorticoïden nodig. Onderdeel van de Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen (bijlage 6.10) is een glucocorticoïdstressschema.

Glucocorticoïd-stressschema

Adviezen voor gebruik door patiënten en naasten

Voor de patiënt en zijn naasten is het goed te weten wat precies te doen. Hieronder staan enkele adviezen.

Zorg goed voor u zelf en wees voorbereid. Spreek over uw aandoening met uw naasten.
Geadviseerd wordt de instructies in de folder goed te lezen en maak een kopie van deze folder voor de naasten.
Bespreek deze folder met uw behandelend arts en geef zonodig een kopie aan uw huisarts.
In een aantal verschillende animaties is uitgelegd hoe om te gaan met een noodsituatie. U kunt de animaties ook samen bekijken.
Vraag instructie aan uw arts of aan de verpleegkundig specialist bij twijfel.
Maak op een rustige namiddag een noodinjectie klaar samen met uw mantelzorger/partner. Zie instructie.
Herhaal dit iedere keer als een ampul is verlopen (let op de vervaldatum) of gebruik een ampul die mee is geweest op vakantie naar een warm land.
Zorg dat u altijd minimaal 2 ampullen in huis heeft met uiteraard spuiten en naalden.
Voor de extreme warme dagen is een hitteprotocol beschikbaar.

Instructie op A4

Instructie 2-zijdig printen (variant a)

Instructie 2-zijdig printen (variant b)

Stressinstructies kinderen

Ouders leren na verloop van tijd signalen van hun kinderen met bijnierinsufficiëntie goed kennen en daardoor zijn zij staat te beoordelen of het stressschema ingezet moet worden. Overleg desalniettemin altijd met de kinderarts – endocrinoloog.

Voor de behandeling is hydrocortison of cortison-acetaat voorgeschreven.

Twee stressschema’s zijn opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK).

Stressschema voor dagelijkse situaties
Stressschema bij een operatie bij kinderen

Stressschema voor kinderen (dagelijkse situaties)

Stressschema voor operaties bij kinderen

Afhankelijk van de leeftijd worden tabletten, drankjes of zetpillen gebruikt.

Nood en spoed en andere talen

	Themapagina Nood en spoed

Op de website Adrenals.eu staat informatie in andere talen dan het Nederlands.

Achtergrondinformatie totstandkoming stressinstructies

Het medisch handelen van internisten/endocrinologen is beschreven in beroepsrichtlijnen. Deze richtlijnen worden na een zorgvuldige weg van overleg en op basis van wetenschappelijk onderzoek opgesteld. Alle richtlijnen worden met grote zorgvuldigheid ontwikkeld en gaan een commentaarronde in zodat alle betrokkenen er op kunnen reageren. Als alle reacties zijn verwerkt wordt een richtlijn voorgelegd aan het bestuur van de beroepsorganisatie, in dit geval de NIV en de NVE om het al dan niet te autoriseren. Op dat moment heeft de richtlijn de status van professionele standaard.

Patiëntenfolder en richtlijn

De “Landelijke consensus richtlijn aanpassing glucocorticoïddosering tijdens stress” is gereed (november 2017).

Met de accreditatie van de Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoening is de richtlijn voor het glucocorticoïd-stressschema bij ingrepen in het ziekenhuis, bedoeld voor alle artsen die mensen met (ook) een bijnierziekte behandelen eveneens vastgesteld.

Lees ook “Met één stem spreken over stressinstructie glucocorticoïdsuppletie”

Werkgroep

Een consensus werkgroep heeft aan de richtlijn gewerkt. De werkgroep bestaat uit de volgende leden: