Voorloperhormoon van cortisol.
Archieven: Glossary Terms
11-beta-hydroxylase
Is een van de enzymen die zorgen dat cholesterol wordt omgezet tot uiteindelijk cortisol of aldosteron in de bijnieren. Bij een tekort aan dit enzym ontstaat een zeldzame vorm van …
11betahydroxylase
Eiwit (enzym) in de bijnier, belangrijk voor de vorming van cortisol.
17-alfa-hydroxylase
Enzym betrokken bij de aanmaak van bijnierschorshormoon
17-hydroxyprogesteron
Hormoon dat in de bijnierschors wordt gemaakt. Is verhoogd bij AGS.
21-hydroxylase
Enzym betrokken bij de aanmaak van bijnierschorshormoon Bij AGS vind je een tekort aan 21-hydroxylase waardoor er geen cortisol wordt gemaakt.
3-methoxytyramine
ofwel 3-MT, is een afbraakproduct en de hoeveelheid geeft aan of er teveel of teweinig dopamine wordt gemaakt.
Acne
Ontsteking van de talgklieren op verschillende plekken op het lichaam met als gevolg rode papels of puistjes.
Acromegalie
Bij acromegalie begint het lichaam van een volwassene langzaam te groeien. Niet in de lengte, maar aan de uiteinden (handen, oren etc). Ook organen kunnen gaan groeien. Acromegalie wordt veroorzaakt …
ACTH
= AdrenoCorticoTroop Hormoon (corticotropine) Het hormoon ACTH wordt gemaakt in de hypofyse(voorkwab). ACTH stimuleert de bijnieren tot de aanmaak van de bijnierhormonen.
ACTH-test
De ACTH test wordt gebruikt bij het onderzoek naar bijnierschorsinsufficiëntie. Er wordt door de fabrikant gemaakt (synthetisch) ACTH toegediend via een infuus en op verschillende tijdstippen wordt bloed afgenomen. Zo …
Addison, Thomas
Thomas Addison (1793-1860) was een Britse arts en wetenschapper. Hij gaf de eerste beschrijving van de ziekte die later naar hem vernoemd zou worden: de ziekte van Addison.
Addison, ziekte van
De ziekte van Addison wordt ook wel primaire bijnierschorsinsufficiëntie genoemd. Hierbij zijn de bijnieren beschadigd waardoor ze niet meer goed kunnen functioneren.
Addisoncrisis
Addisoncrisis = bijniercrisis Acuut en levensbedreigend ziektebeeld door een tekort aan bijnierhormonen. Wordt meestal uitgelokt door ernstige ziekte, een infectie, een ingreep, of ernstige mentale stress of pijn. Dit kan …
Adenoom
Speciale vorm van een gezwel bijvoorbeeld in de hypofyse. Het is over het algemeen een goedaardige tumor die niet in andere weefsels ingroeit.
ADH= Anti-Diuretisch Hormoon
Hormoon betrokken bij de water- en zouthuishouding.
Adjuvante behandeling
Ondersteunende behandeling, ook wel als nabehandeling
Adrenalectomie
Operatie waarbij de bijnier wordt verwijderd.
Adrenaline (epinefrine)
Adrenaline wordt in het merg van de bijnieren gemaakt. Het staat bekend als het stresshormoon. Het zorgt dat het lichaam in staat van paraatheid wordt gesteld o.a. bij ziekte en …
Adrenalitis
Ontsteking van de bijnier.
Adreno(myelo)leukodystrofie / adrenomyeloneuropathie
Zeldzame en erfelijke stofwisselingsziekten van vetzuren die afwijkingen van het zenuwstelsel en tot de ziekte van Addison kunnen leiden.
Adrenogenitaal primordium
een embryologisch weefsel bestaande uit embryonale cellen uitsluitend in de ontwikkelende mens. Het zijn embryonale cellen waaruit zowel de testes als ook de bijnier uit ontwikkeld worden. Testes en bijnier hebben …
AGS = adrenogenitaal syndroom
Het adrenogenitaal syndroom (AGS) is een aangeboren aandoening. AGS leidt tot problemen met de hormoonproductie in de bijnierschors. Hierbij ontstaan teveel androgenen (geslachtshormonen), meestal te weinig cortisol en soms ook …
Ajuvante behandeling
Een ondersteunende behandeling
Aldosteron (mineralocorticoïd hormoon)
Een hormoon dat in de bijnier wordt gemaakt en een belangrijke rol speelt bij de water- en zouthuishouding in het lichaam.
Allergie
een overdreven of extreme reactie op een stof of situatie
Amyloïdose
Amyloïdose is een aandoening waarbij een eiwit (amyloïd) zich in allerlei weefsels en organen ophoopt en het functioneren ervan aantast.
Androgenen (geslachtshormonen)
Hormonen die ook in de bijnieren worden gemaakt en een rol spelen bij verschillende processen in het lichaam o.a. groei en seksuele ontwikkeling van mensen, effect op het afweersysteem, botten …
Androsteendion
Hormoon dat in de bijnierschors (en geslachtorganen) wordt gemaakt en een androgene werking heeft. Vanuit androsteendion kunnen andere androgenen gemaakt worden.
Anti-diuretisch hormoon
Antidiuretisch hormoon (ADH) of vasopressine is een hormoon en een neurotransmitter. Het speelt een belangrijke rol bij de water en zouthuishouding in het lichaam. Het wordt gemaakt in de hypothalamus en …
Antistoffen
Stoffen die in het lichaam worden gevormd als specifieke reactie op (stofjes) antigenen die het lichaam zijn binnengekomen.
Apoplexie hypofyse
Plotselinge beschadiging van de hypofyse door een bloeding, dat meestal gepaard gaat met een plotselinge, ernstige hoofdpijn, problemen met het zien, een verlaagd bewustzijn, braken en klachten van tekort aan …
ARR-ratio
de aldosteron-renine ratio is een resultaat bij bloedonderzoek waarbij de hoeveelheid aldosteron en de hoeveelheid renine worden vastgesteld in het bloed. De ratio is de hoeveelheid aldosteron te delen door …
Auto-immuniteit
Een toestand waarbij het lichaam antistoffen maakt die gericht zijn tegen een weefsel of een orgaan van het eigen lichaam. Een voorbeeld hiervan is de auto-immuun adrenalitis, de meest voorkomende …
Awareness
het besef, het inzicht hebben in
Bijnier crisis
Addison crisis = bijnier crisis Acuut en levensbedreigend ziektebeeld door een tekort aan bijnierhormonen. Wordt meestal uitgelokt door ernstige ziekte, een infectie, een ingreep, of ernstige mentale stress of pijn. …
Bijnieren
Bijnieren zijn kleine organen (30 mm breed, 50 mm lang en 10 mm dik, 5 g) in het lichaam, als een soort kapje net boven de nieren, die belangrijke hormonen …
Bijnierfunctie
werking van de bijnier.
Bijnierhyperplasie, bilateraal
Vergroting van beide bijnieren.
Bijnierhyperplasie, unilateraal
Vergroting van èèn bijnier.
Bijniermerg
De binnenkant (medulla) van de bijnier, maakt adrenaline en noradrenaline.
Bijnierresectie
Een volledige verwijdering van een bijnier door een operatie.
Bijnierschors
De buitenkant (cortex) van de . De bijnierschors is opgebouwd uit drie lagen. Die lagen noemen we reticularis, fasciculata en glomerulosa. In deze drie lagen worden verschillende hormonen gemaakt. Dit …
Bijnierschorscarcinoom
Kwaadaardig gezwel van de bijnier.
Bijnierschorsinsufficiëntie
Onvoldoende functie van de schors van de bijnieren.
Bijnierschorsinsufficiëntie, centraal
Bijnierschorsinsufficiëntie veroorzaakt door een probleem in de hypothalamus of de hypofyse.
Bijnierschorsinsufficiëntie, primair
Bijnierschorsinsufficiëntie veroorzaakt door een probleem in de bijnieren.
Bijnierschorsinsufficiëntie, secundair
Bijnierschorsinsufficiëntie veroorzaakt door een probleem in de hypofyse.
Bijnierschorsinsufficiëntie, steroïd-geïnduceerd
Bijnierschorsinsufficiëntie veroorzaakt door gebruik van medicijnen die cortisol of synthetische vormen van cortisol bevatten.
Bijnierschorssparende operatie
Bij een operatie aan de bijnier wordt het gedeelte waar de tumor zit verwijderd en geprobeerd de bijnierschors te sparen. Hierdoor wordt de functie van de schors, namelijk aanmaak van …